W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar

Tym razem mam pytanie dotyczące zapisu skrótu sekundy. Czy po skrócie s postawienie kropki będzie traktowane jako błąd? Według ogólnych zasad po skrótach jednoliterowych należy stawiać kropkę. Chyba że ten skrót jest traktowany jako jednostka miar i wag?
Pozdrawiam
Agnieszka

Szanowni Państwo,proszę o opinię, jak traktować w polszczyźnie skrót AI. Czy nie powinno być powszechnie stosowanego skrótu od polskiego tłumaczenia zwrotu „sztuczna inteligencja”, czyli „si”?

Z góry dziękuję i łączę wyrazy szacunku oraz wdzięczności za pracę całego zespołu Poradni.

Krzysztof B.

Jak po polsku należy pisać imię jednego z najważniejszych bogów hinduskiego panteonu – Siwa czy Śiwa? Encyklopedia PWN podaje 2 wersje, skłaniając się ku postaci Śiwa, natomiast słownik ortograficzny PWN notuje tylko formę Siwa. Podobne rozbieżności są w przypadku innych wyrazów pochodzących z sanskrytu:

- język gudżarati (słownik), gudźarati (encyklopedia)

- ind. opowieści o poprzednich wcieleniach Buddy to wg słownika dżataki, a wg encyklopedii – dźataki

- słownik notuje wyraz jadżnia, w encyklopedii jednak ma on formę jadźna.

Jeżeli Encyklopedia PWN akceptuje dość „niepolskie” zbitki dźa, ńa, śi, ća itp, to czemu nie akceptuje ich słownik ortograficzny, zamieniając je na dża, nia, si?

W Wielkim słowniku ortograficznym zanotowano słowo skartabel, -bla, zaś w Wielkim słowniku wyrazów obcych odnajduję wyraz skartabell, -bella. Rozumiem, że chodzi o tę samą osobę, skąd jednak różnica w odmianie (a może nie powinno jej być)?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.

Dzień dobry! Chciałabym zapytać, czy jest w ogóle możliwe tworzenie wyrażeń eliptycznych, jeśli człony nie są jednolite pod względem struktury, np. mikro- i małe przedsiębiorstwa lub tele- i sezonowa praca (gdy mamy do czynienia z jednej strony z konstrukcją z przedrostkiem, a z drugiej ze zwykłym przymiotnikiem). Z góry dziękuję za pomoc.
Z poważaniem
Agnieszka Buczkowska

Szanowni Językoznawcy,

filozof prawa M. Zirk-Sadowski posługuje się określeniem „soft-kelsenizmu”, żeby opisywać polską recepcję myśli H. Kelsena. Moim zdaniem takie określenie powinno się pisać bez łącznika (softkelsenizm) – zgodnie z regułą [143] WSO i w analogii do np. software'u. Jeśli mam rację, to czy w pracy, w której nawiązuję do obserwacji M. Zirka-Sadowskiego, powinienem pisać softkelsenizm bez łącznika, czy z łącznikiem, ale np. z dopiskiem „[sic!]”?

Z poważaniem i pozdrowieniami

J.J.

Szanowna Redakcjo,
zastanawiam się nad formą stuprocentowy oraz jej pochodnymi, a więc dwustuprocentowy itd. Jak forma STUprocentowy zamiast STOprocentowy daje się uzasadnić pewną „naturalnością wymowy” (chociaż co do tej formy też mam wyraźne wątpliwości), tak DWUSTUprocentowy nie ma żadnego sensu, bo skoro DZIESIĘCIOprocentowy (a nie DZIESIĘCIUprocentowy), to dlaczego nie DWUSTOprocentowy?
Pozdrawiam i czekam na odpowiedź

Jak akcentować wyrazy, które powstały przez dodanie „czegoś” przed wyrazem jednosylabowym? Wątpliwości dotyczą takich wyrazów jak: fotoblog, arcyleń, nibyliść, superkicz, elektromózg, wicemer, megatrend, pseudokod, wiceszef, wicemistrz, eksmąż, eurocent, euroczek, kontrafał, hipertekst, antybroń, mikrochip, mikropył, antyfan, telesklep, infratest – na przedostatnią (jak samolot, meblowóz, polimer, centymetr, kontrabas, autostop, mikrobus, antygen)?

Dzień dobry,

pytanie dotyczy wyrazu „swary”, który dzisiaj w słownikach odnotowywany jest tylko w formie liczby mnogiej. W Słowniku języka polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego wyraz ten notowany był jeszcze w formie liczby pojedynczej: „swara”. Czy możemy twierdzić, że współcześnie forma liczby pojedynczej wyszła z użycia (i czy jej użycie w tekście będzie błędem)?